Ջ. Ռոդարի «Հասած երկինքը»

Երեխաներ, իմ խորհուրդը ձեզ՝ սիրեք ածականները: Մի՛ պահեք ձեզ էս անտանելի երկվորյակների՝ Մարկոյի և Միրկոյի պես, որ ծիծաղում են դրանց վրա: Երեկ, օրինակ, նրանք պետք է  ածականներ ընտրեին մի քանի գոյականների համար:

Այս ավազակները գրել  էին. «Կապույտ սերմ, կանաչ ձյուն, սպիտակ խոտ, քաղցր գայլ, չար  շաքարավազ, հասած երկինք…»:
Ու մեկ էլ  հանկարծ անտանելի որոտ լսվեց. «Գը՜մփ-գը՜մփ»: Էս ի՞նչ էր: Ոչինչ. էս երկինքը լսեց, որ ինքն արդեն հասել է, որոշեց, որ տանձ  ու խնձորի նման  գետնին պիտի թափվի: Վերևից հո չընկա՜վ: Տունը փլվեց, փոշու ամպ բարձրացավ: Հրշեջներն եկան, շատ չարչարվեցին, հազիվ էս  անտանելի երկվորյակներին փլատակների տակից հանեցին: Բա նրանց  կարել-կարկատելն ինչ դժվար էր, ախր նրանք մասերի էին բաժանվել: Երկինքն էլ մի կերպ իր տեղը դրեցին, որ  ծիծեռնակներն ու ինքնաթիռները  կարողանան այնտեղ թռչել:

Continue reading

Գունավոր ծովեր

Գունավոր ծովեր

Հետաքրքիր զուգադիպությամբ օվկիանոսներից յուրաքանչյուրն իր կազմում ունի մեկական «գունավոր» ծով, բացի Հարավային օվկիանոսից։

Սև ծովը Ատլանտյան օվկիանոսի մասն է: Այն գտնվում է Եվրոպայի և Ասիայի միջև: Սև ծովը հնագույն ժամանակներից եղել է ծովագնա­ցության և առևտրի բանուկ ճանապարհ: Ծովի անվան առաջացման պատմությունը մեզ հասցնում է Հին Հունաստան: Հույները ներկայիս Սև ծովն անվանում էին Աքինյան Պոնտոս («Անհյուրընկալ ծով») կամ Պոնտոս Սելաս («Սև ծով»)՝ նկատի ունենալով նրա փոթորկոտ ալիքների պատճառած վնասները, նավաբեկումները:

Ծովի խորը ջրային զանգվածում կուտակված են թունավոր նյութեր, այդ պատճառով էլ ամբողջ օրգանական աշխարհը գտնվում է ջրի վերին՝ 150-200մ խորության շերտում:

Սպիտակ ծովը հյուսիսային Սառուցյալ օվկիանոսի մասը կազմող ծով է: Ծովն այդպես է կոչվել, որովհետև տարվա մեծ մասը ծածկված է ձյունով ու սառույցով: Տարվա կեսը սպիտակ է սառույցից ու ձյունից, մյուս կեսն էլ բուքն ու ձյունն են իշխում, հաճախակի են մառախուղները, երկնքի սպիտակ գույնն էլ արտացոլվում է ջրերում և ավելի հաստա­տում ծովի անունը:

Կարմիր ծովը գտնվում է Հնդկական օվկիանոսում՝ Աֆրիկայի և Արաբական թերակղզու մի­ջև: Կարմիր ծովն աշխարհի ամե­նատաք և ամենաաղի ծովն է: Նրա 1 լիտր ջուրը պարունակում է 42 գրամ աղ: Ծովի բուսական աշխարհն աղքատ է, սակայն առա­տորեն աճում են կարմրավուն ջրի­մուռները, որոնք էլ կարմիր գույն են տալիս: Դրա համար էլ հին աշխարհում փյունիկցիները ծովը Կարմիր են անվանել, որը պահպանվել է մինչև մեր օրերը: Ծովում շատ են դելֆինները և ծովային հսկա կրիաները:

Դեղին ծովը Խաղաղ օվկիանոսի մասն է կազմում: Այն գտնվում է Չինաստանի և Կորեայի միջև: Սրա անվանման պատճառը նրա առափնյա մասի ջրերի մուգ դեղնավուն գույնն է, որը հետևանք է չինացիների մայր գետի՝ Խուանհեի բերած դեղին գույնի առատ տիղմի: Չինացիները այս անվանումը կապում են էին Չինաստանում կայսրու­թյան խորհրդանիշ համարվող դեղին գույնի հետ:

Հավասար հայտարար ունեցող կոտորակների համեմատում

Հավասար հայտարար ունեցող կոտորակներից մեծ է այն կոտորակը, որի համարիչը ավելիմեծ է։ ՝Օրինակ 3/7 < 5/7

 

Վարժ․՝939

Համեմատիիր

ա) 2/5 < 3/5         բ) 6/17 > 5/17             գ) 7/123 = 7/123             դ) 14/18 < 17/18

3/7 < 4/7            11/28 > 9/28                 24/143 > 21/143              18/19 = 18/19

 

Վարժ․՝940

 

Դասավորիր կոտորակները։

ա) աճման կարգով․

3/17, 4/17, 6/17, 12/17, 15/17, 17/17 :

բ) նվազման կարգով․

35/35, 31/35, 22/35, 19/35, 17/35, 4/35:

 

Վարժ․՝941

ա) 3/5մ < 4/5մ     բ)7/10կգ > 4/10կգ   գ) 3/20լ < 6/20լ    դ) 2/15ժ < 4/15ժ

 

Վարժ․՝942

Լրացրու աղյուսակը։

Մասը

______

Թիվը

1/8 2/8 3/8 4/8 5/8 6/8 7/8 8/8
40 5 10 15 20 25 30 35 40
80 10 20 30 40 50 60 70 80

 

Մայրենիի ստուգատես (1)

 

Աշխատանք 1. Տեքստը գրավոր պատմի՛ր՝ ընտրելով տարբերակներից մեկը․

Ա․ աղվեսի անունից
Բ․
 աղվեսի պոչի անունից
Գ․
 հավաքված աղվեսներից մեկի անունից

Պոչատ աղվեսը

Աղվեսն իր պոչը թողեց թակարդում և միտք արեց, թե ոնց ապրի աշխարհում այդպես խայտառակված: Եվ որոշեց մյուս աղվեսներին էլ համոզել, որ ձեռք քաշեն իրենց պոչերից: Նա բոլոր աղվեսներին հավաքեց ևսկսեց նրանց գլխին քարոզ կարդալ, որ կտրեն իրենց պոչերը, նախ` որովհետև գեղեցիկ չեն, ևերկրորդ` ավելորդ բեռ են: Բայց մի աղվես նրան պատասխանեց. «Է՛, բարեկա՜մս, դու մեզ այդ խորհուրդը չէիր տա, եթե դրանից օգուտ չունենայիր»:

 

Աղվեսը իր պոչը թողեց թագարդում ։ և աղվեսը հավաքեց բոլոր  բարեկամներին և ժողով արեց։Աղվեսն ասաց ես իմ պոչը թողել եմ թակարդում  և ուզում եմ, որ դուք էլ կտրեք ձեր պոչը։ Ես ասացի սպասիր բարեկամ ինչու պետք է բոլորը իրենց պոչերը կտրեն քո համար և ամոթի համար։Աղվեսը ասաց որովհետև դուք իմ բարեկամներ նեք։ Բայց չէ, որ մենք չէնք ուզում ամաչել։ Աղվեսը ասաց բայց նաև ավելորդ բեռ է ։ Բայց մեզ վրա ավելորդ բեռ չէ և ասացին բարեկամները, չէ՝ բարեկամններ։Նրանք պատասխանեցի այո՝ և գնացին։

 

Ագռավ

Կարդա´ տեքստը և կատարի´ր առաջադրանքը:

Ագռավները շատ խելացի թռչուններ են, բայց մարդիկ նրանց այդքան էլ չեն սիրում: Եվ դա իր պատճառն ունի: Այս թռչունները գողանում են մարդկանց իրերը: Կարող են նաև հարձակվել տնային կենդանիների վրա և փչացնել այգիների բերքը:

Ագռավները շատ խելացի թռչուններ են: Նրանք կարող են սնունդ ձեռք բերելու համար հետաքրքիր միջոցներ գտնել։ Օրինակ՝ ընկույզ կոտրելու համար նրանք թռչում են բարձր և այնտեղից ընկույզը գցելով գետնին՝ կոտրում, ուտում են։  Իսկ մեծ քաղաքներում ագռավները ընկույզը  նետում են խաչմերուկներում, որտեղ դրանք մեքենաների անիվներ տակ կոտրվում են: Ագռավները սպասում են կարմիր լույսին, որ մեքենաները կանգնեն, և իրենք կարողանան ընկույզն ուտել։

Ագռավները սարերում մարդկանց վրա մեծ քարեր են գլորում, որպեսզի մարդիկ հեռանան իրենց բներից:

Ագռավները կարող են բառեր ասել։ Տարբեր կռկռոցներով կարող են նաև  տեղեկացնել իրենց  ընդհանուր հավաքների, սպառնացող վտանգների կամ սննդի մասին։

Ագռավները միասեր թռչուններ են: Եվ երբ նրանք ընտրում են իրենց զույգին, ամբողջ կյանքն անցկացնում են նրա հետ, և զույգի մահից հետո նոր զույգ չեն փնտրում:

Կան նաև սպիտակ ագռավներ։ Սակայն նրանք արագ ոչնչանում են։ Սպիտակ գույնը թույլ չի տալիս ազատ և արդյունավետ որս անել կամ թաքնվել գիշատիչներից:

 

Առաջադրանք

  1. Տեքստից դո´ւրս գրիր մեկ պատճառ, որի համար մարդիկ կարող են չսիրել ագռավներին:

Ագռավները շատ խելացի թռչուններ են, բայց մարդիկ նրանց այդքան էլ չեն սիրում: Եվ դա իր պատճառն ունի: Այս թռչունները գողանում են մարդկանց իրերը: Կարող են նաև հարձակվել տնային կենդանիների վրա և փչացնել այգիների բերքը:

 

  1. Տեքստից դո´ւրս գրիր ագռավի՝ ընկույզ կոտրելու մեկ օրինակ:

Նրանք կարող են սնունդ ձեռք բերելու համար հետաքրքիր միջոցներ գտնել։ Օրինակ՝ ընկույզ կոտրելու համար նրանք թռչում են բարձր և այնտեղից ընկույզը գցելով գետնին՝ կոտրում, ուտում ։

  1. Տեքստից դո՛ւրս գրիր՝ ի՞նչ են անում ագռավները, երբ սարերում մարդիկ մոտենում են նրանց բներին:

Ագռավները սարերում մարդկանց վրա մեծ քարեր են գլորում, որպեսզի մարդիկ հեռանան իրենց բներից:

  1. Ընդգծի´ր սխալ պատասխանը։
  • Ագռավներն իրենց զույգի մահից հետո նոր զույգ են ընտրում,
  • Ագռավներն իրենց ընկերոջ մահից հետո նոր զույգ չեն ընտրում:
  1. Ընդգծի´ր ճիշտ պատասխանը։
  • Սպիտակ ագռավները ոչնչանում են, որովհետև մարդիկ նրանց որսում են:
  • Սպիտակ ագռավները ժամանակի ընթացքում սևանում են:
  • Սպիտակ ագռավները ոչնչանում են, որովհետև գույնի պատճառով չեն կարողանում թաքնվել թշնամիներից:
  • Սպիտակ ագռավներ չեն լինում:
  1. Գրի´ր՝ ի՞նչ նոր բան իմացար ագռավների մասին:

Ես իմացա, որ ագրավները գողանում են մարդկանց իրերը, և նաև լինում են սպիտակ ագռավներ։

  1. Գրի´ր կապույտ ներկված բառերի հականիշները։

Շատ֊քիչ

Բարձր֊ցածր

Մեծ֊փոքր

Արագ֊դանդաղ

  1. Գրի´ր տեքստում հոգնակի թվով գործածված 2 բառ:

Ագռավներ,թռչյուններ,խաչմերուկներ,մարդիկ,իրեր,կենդանիներ,այգիններ,նրանք,քարեր։

  1. Ըստ տեքստի՝ ագռավներն ինչպիսի՞ն են: Գրի՛ր 2 բառ։

Ագռավները շատ խելացի,մեծ,բարձր և սպիտակ են։

  1. Ընդգծի´ր ճիշտ պատասխանը։ «Թռչել», «ուտել» բառերը ցույց են տալիս.
  • առարկա,
  • թիվ,
  • հատկանիշ
  • գործողություն:

Ղ. Աղայան «Ծառերի գանգատը»

Մեր տված փայտից կրակ են անում, տուն տաքացնում, թոնիրը վառում, կերակուր եփում, փափուկ հաց թխում, ուտում կշտանում, բայց մեզ  չեն հիշում, մեզ  չեն պահպանում, այլ անգութ կերպով մեզ կոտորում են, մեզ փչացնում, ոչնչացնում:

 

Մեր գերաններից շինում են տներ, գոմեր, մարագներ,  ժամեր ու  վանքեր, մեր տախտակներից ՝ հատակ, առաստաղ, աթոռ, պահարան, սեղան, նստարան, դուռ ու պատուհան և այլ շատ տեսակ կահ և կարասիք. բայց մեզ  չեն հիշում, մեզ  չեն պահպանում, այլ անգութ կերպով  մեզ կոտորում են, մեզ փչացնում, ոչնչացնում:

Կամուրջ են շինում ՝գետերով անցնում. սայլեր են շինում ՝ ամեն ինչ կրում. գութան են շինում,  հողերը հերկում. լուծ, սամի շինում, եզ, գոմեշ լծում, օրորոց շինում ՝ մանկիկ օրորում. քանոն են շինում  ՝ տետրակներ տողում, նավեր են շինում ՝ ծովի մեջ լողում, բայց մեզ չեն հիշում, մեզ չեն պահպանում, այլ անգութ կերպով մեզ կոտորում են, մեզ փչացնում, ոչնչացնում:

Ով չի տանձ կերել կամ կարմիր խնձոր, նուռ ու սերկևիլ, կեռաս ու սալոր, դեղձ կարմրաթշիկ, ծիրան անուշիկ: Ապա խաղողը. և քանի տեսակ կանաչ ու կարմիր, թուխ — թուխ ու սպիտակ, և այդ  ամենը  մարդիկ են ուտում…

Բայց մեզ չեն հիշում, մեզ չեն պահպանում, այլ անգութ կերպով մեզ  կոտորում են, մեզ փչացնում, ոչնչացնում:

Խելո՛ք մանուկներ, դուք որ մեծանաք, մեծ մարդիկ դառնաք, մեզ խնայեցե՛ք, մեզ պահպանեցե՛ք  և ձեր հանդերում, ձեր այգիներում ծառեր տնկեցե՛ք…

Առաջադրանքներ

Պատմվածքից ի՞նչ և ինչիպիսի՞ հարցերին պատասխանող հնգական բառ դո՛ւրս գրի՛ր։

Ի՞նչ —սեղան,աթոռ,տանձ,խնձոր,նուռ։

Ինչպիսի՞ —անուշիկ,անգութ,փափուկ,։

Տրված բառապակապցություններով նախադասություններ կազմի՛ր։

խելոք մանուկներ, փափուկ հաց

Խելոք մանուկները դրսում խաղում են։

Մարդիկ համեղ, փափուկ հաց են թխում։

Գտի՛ր և գրի՛ր տրված բառերի հոմանիշները։

կերակուր-ուտելիք

կշտանալ-հագենալ

անգութ-անխիխճ

շինել-կառուցել

խելոք-խելացի

մանուկ-երեխա

հանդ-արտ

հերկել-վարել

Ծառի անունից մի գանգատ (բողոք ) էլ դո՛ւ գրի՛ր։

Իսկ հիմա էլ բողոք գրի՛ր օճառի, թեյնիկի, գլխարկի կամ ակնոցի անունից:

Մարդիկ իմ մեջ ջուր են լցնում ես ջուրը տաքացնում եմ նրանք տաք համեղ թեյ են խմում
բայց ինձ չեն հիշում։Ինձ մեկ֊մեկ թողնում են գազոջաղի վրա և ես վառվում եմ։Իրենք ամեն
անգամ ինց մոռանում են ։Ես փոքրիկների խնդրել եմ, որ մեծանան ինձ հիշեն։

Руские язик

  1. Прочитайте текст.  

 

Каждое лето Нина и её брат Коля отдыхают на даче. Там живут их бабушка и дедушка, которые всегда серьёзно готовятся к приезду внуков. В этом году дедушка выкопал маленький прудик и запустил туда рыбок. Бабушка посадила в саду цветы, а на грядках – огурцы и помидоры.
В середине июня Нина и Коля наконец-то приехали. Погода была прекрасная: тёплая, солнечная, но не жаркая. Дети кормили рыбок в пруду, играли в мяч на лужайке. Бабушка угощала внуков свежими огурчиками.
В самом начале июля у Коли был день рождения. Он получил в подарок подводную лодку. Довольный семилетний именинник сразу же запустил лодку в пруд и позвал играть сестру. Но Нину не интересовала эта игра. Она закончила пятый класс и считала себя уже взрослой. Нина очень любит рисовать и мечтает стать художником, поэтому летом она много и с удовольствием рисовала. С дачи девочка привезла прекрасные рисунки. Чудесные бабушкины цветы, дедушкин пруд, солнечная лужайка – всё это нарисовала Нина! Целый год дети будут смотреть на эти рисунки и вспоминать летний отдых на даче. 

 

  1. Выберите правильный вариант.

 

  1. Каждое лето Нина и её брат Коля…

А) отдыхают на море. 

Б) ездят к бабушке и дедушке. 

В) ходят на рыбалку. 

 

  1. Погода была…

А) солнечная и жаркая. 

Б) солнечная и тёплая. 

В) солнечная, но холодная. 

 

  1. Бабушка угощала внуков…

А) свежими фруктами. 

Б) свежими овощами. 

В) сладкими пирожками. 

 

 

  1. 4. Коле исполнилось семь лет…

А) в середине лета. 

Б) в конце лета. 

В) в начале лета. 

 

5. Коля получил в подарок на день рождения… 

А) одежду. 

Б) игрушку. 

В) сладости. 

 

  1. На даче Нина…

А) ловила рыбу. 

Б) плавала в пруду. 

В) занималась любимым делом. 

 

  1. Дети будут вспоминать зимой…

А) игры на лужайке. 

Б) игры на пруду. 

В) чудесные летние дни. 

 

  1. Выбери название рассказа.

А) Самый лучший подарок. 

Б) Рисунки Нины. 

В) Летом на даче. 

 

 

English.04.28.24

  1. Watch-watched
  2. Clean-cleaned
  3. Return-returned
  4. Shop-shopped
  5. Stay-stayed
  6. Walk-walked
  7. Shop-shopped
  8. Look-looked
  9. Tidy-tidied
  10. Smile-smailed
  11. Cry-cried
  12. Watch-watched
  13. Drop-dropped
  14. Call-called
  15. Stay-stayed

 

  1. I talked to Jane an hour ago.
  2. Whe played tennis last Sunday.
  3. He phoned me two hours ago.
  4. It rained yesterday.
  5. They travelled by plane last month.
  6. I wolked the dog hours ago.
  7. I listened to music last nigth.
  8. He worked in London last year.
  9. We played tennis yesterday.
  10. Tim kooked diner last Monday

Տերևի ծնունդը

Բողբոջի միջից դուրս եկավ ընկուզենու փոքրիկ, սրտաձև առաջին տերևը։ Ոչ ոք չդիմավորեց , ոչ ոք ուրախության ճիչ չարձակեց նրա ծննդյան առիթով։ Կարծես այգում որևէ փոփոխություն չէր եղել։ Միայն մայր ընկուզենին թեթևակի սարսռաց և հազիվ լսելի շշունջով ողջունեց իր անդրանիկ որդու ծնունդը։ Նորածին տերևն աչքերը լայն բացած՝ սկսեց նայել շուրջը։ Երկինքն ամպամած էր։ Փչում էր սառնաշունչ քամին։ Մռայլ երկնքից թափվում էին անձրևի խոշոր կաթիլները։ Տերևը դողաց, վախեցավ և սոսկալի մենակություն զգաց։ Որդու տագնապին անմիջապես արձագանքեց մայր ընկուզենին և ասաց․

Մի՛ հուսահատվիր, որդի՛ս, դու դեռ կտեսնես աշխարհի գեղեցկությունն ու կհմայվես նրանով։

Առաջադրանքներ

1.Գրի՛ր տեքստում ընդգծված բառերի հոմանիշները։

Անդրանի֊առաջնեկ

Մռայլ֊տխուր

Խոշոր֊մեծ

2.Տեքստից դո՛ւրս գրիր կոչական ունեցող նախադասությունը։ Փոփոխիր այնպես, որ կոչականը դառնա վերջադաս։

Մի՛ հուսահատվիր,  դու դեռ կտեսնես աշխարհի գեղեցկությունն ու կհմայվես նրանով որդի՛ս։

3.Դո՛ւրս գրիր երկու վերջածանցավոր բառ։ Այդ ածանցներով կազմի՛ր մեկական նոր բառ։

Ուրախություն,

4.Տեքստից դո՛ւրս գրիր յոթերորդ նախադասությունը և համառոտի՛ր։