фаэԱմեն մի առարկա, լինի անձ, կենդանի, թե անշունչ մի իր, ունի իր հատկանիշները:
Առարկայի հատկանիշ (որպիսություն) ցույց տվող բառերը կոչվում են ածական կամ ածական անուն:
Առարկայի հատկանիշը կարող է համեմատվել այլ առարկաների նույն հատկանիշի հետ, արտահայտել նրա առավել, պակաս լինելը կամ էլ գերազանցությունը:
Ածականը հիմնականում գործածվում է գոյականի հետ և պատասխանում է ինչպիսի՞, որպիսի՞, ո՞ր հարցերին:
Ածականի համեմատության աստիճանները կազմվում են ավելի, պակաս, քիչ, նվազ, ամենից բառերով և ամենա-, -ագույն ածանցներով:
Առաջադրանքներ
- Տրված բառերից յուրաքանչյուրին ինչպիսի՞ հարցին պատասխանող մի քանի բառեր ավելացրո՛ւ (աշխատիր չկրկնել):
Օրինակ՝ քարե, բարձր, երկհարկանի, բնակելի, գեղեցիկ տուն:
Քույր, եղբայր, մայր, հայր, տատիկ, պապիկ:
Քույր֊գեղեցիկ,հմայիչ,բարի։
Եղբայր֊հզոր,ուժեղ,խելացի։
Մայր֊աշխատասեր,հիասքանջ,հոգատար։
Հայր֊ընկերասեր,խիզախ,անվախ։
Տատիկ֊սիրելի,պայծառ,սիրելի։
Պապիկ֊Անվախ,ուժեղ։
- Տրված գոյականներին ածանցներ ավելացրո՛ւ, որ ածականներ դառնան:
Սիրտ, վախ, քար, մայր, երկինք, արև, փայտ, լեռ(ն), փողոց, երկաթ, օդ, ծաղիկ, եղբայր, ոսկի, արծաթ, ծով, Ամերիկա, Ֆրանսիա, Գերմանիա:
Անսիրտ,անվախ,քարել,մայրենի,երկնային,արևոտ,փայտե,լեռնային,փողոցային,երկաթե,օդային,ծաղկե,եղբայրական,ոսկե,արծաթե,ծովային,Ամերիկյան,Ֆրանսիական ,Գերմանիական։
- Համապատասխան արմատներով կազմի՛ր բարդ ածականներ:
Օրինակ՝ հաստ + ա +բուն = հաստաբուն
թանկ | պահանջ |
խիստ | առատ |
սաղարթ | գին |
հորդ | խիտ |
աստղ | տերև |
փուշ | զարդ |
քաղցր | վազ (ք) |
արագ | համ |
գիրկ | բաց |
- Թանկ+ա+գին=թանկագին
- Խիստ+ա+պահանջ=խստապահանջ
- Սաղարթ+ա+խիտ=սաղարթախիտ
- Հորդ+ա+առատ=հորդառատ
- Աստղ+ա+զարդ=աստղազարթ
- Փուշ+ա+տերև=փշատերև
- Քաղցր+ ա+համ=քաղցրահամ
- Արագ+ա+վազ=արագավազ
- Գիրկ+ա+բաց=գրկաբաց
- Կազմի՛ր բառակապակցություններ:
ալեհեր | վարպետ |
սրատես | կրակ |
թեժ | ծերունի |
սլացիկ | արծիվ |
հմուտ | բարդի |
հորդ | անձրև |
վարար | կատակ |
մեղմ | գետ |
սրամիտ | հովիկ |
- Ստացի՛ր ածանցավոր ածականներ:
Ա. դաշտ, ժանգ, փուշ, հարավ, կրակ, անկյուն, հանք:
-ային — դաշտային,հարավային,անկյունային,հանքային:
— ոտ –ժանգոտ,փշոտ,կրակոտ:
Բ. Գույն, վտանգ, հանճար, ահ, խորհուրդ, գլուխ, համ, ուժ, շուք:
— ավոր –գունավոր,վտանգավոր,ահավոր,խորհրդավոր,գլխավոր:
— եղ –հաճարեղ,համեղ,ուժեղ,շքեղ:
Գ. Զարման(ք), հրաշ(ք), նախշ, փայլ, հույս, տոն, ժողովուրդ, փուխր, վճիռ:
-ական –տոնական,ժողովրդական,վճռական:
-ալի –զարմանալի,հրաշալի,հուսալի:
-ուն –նախշուն,փայլուն,փխրուն:
- Նախադասությունները կարդա՛ և պարզի՛ր, թե ի՞նչ դեր ունեն ածականին ավելացված ավելի, պակաս, ամենից բառերը:Դուրս գրիր այդ ածականները։
Կետերը ջրի տակ կարողանում են երկար մնալ՝ մեկից երկու ժամ: Ծովային կրիաներն ավելի երկար են դիմանում՝ երեք ժամ և ավելի: Սակայն ծովային կրիաների մի տեսակ կա, որ ջրի տակ ամենից երկար է մնում. նա կարող է մի քանի օր դուրս չգալ:
Պինգվիններն ընդհանրապես խոշոր թռչուններ են: Դրանց մեջ արքայական պինգվինն ավելի խոշոր է, քան մյուս տեսակի պինգվինները: Ամենից խոշորը կայսերական պինգվինն է, որը ամենից հաճախ հանդիպող տեսակներից է:
Օվկիանոսի ջրերն ամենուր աղի են: Բայց բևեռային շրջաններում ջուրը պակաս աղի է, քան մյուս տեղերում: Ամենից քիչ աղի է Բալթիկ ծովի ջուրը, իսկ ամենից շատ՝ Կարմիր ծովինն ու Պարսից ծոցինը:
Ավելի երկար,ամենից երկար, ամենից խոշոր, ամենից հաճախ,պակաս աղի է,ամենից քիչ,ամենից շատ:
- Տրված խմբերի բառերի տարբերությունը բացատրի՛ր: Ինչո՞ւ են դրանք անվանում ածականի համեմատության աստիճաններ:
Ա. Քաղցր, աղի, կծու, դառը, մեծ, երկար, բարձր:
Բ. Ավելի քաղցր, ավելի աղի, ավելի կծու, ավելի դառը, ավելի մեծ, ավելի երկար, ավելի բարձր:
Գ. Ամենից քաղցր, ամենից աղի, ամենից կծու, ամենից դառը, ամենից մեծ, ամենից երկար, ամենից բարձր:
Ա.ցույց են տալիս համը և չափը:
Բ.Ցույց է տալիս համերի տարբերությունը և չափերի տարբերությունը:
Գ.Ցույց են տալիս համի առավելությունը և երկարության առավելությունը:
- Տրված բառերի (գերադրական աստիճանի ածականների) հոմանիշ ձևերը գրի՛ր:
Օրինակ՝ ամենից լավ — ամենալավ, լավագույն
ամենամեծ — ամենից մեծ, մեծագույն
փոքրագույն- ամենափոքր, ամենից փոքր
Ամենավատ, գեղեցկագույն, բարձրագույն, ամենաազնիվ, ամենից հզոր, ամենից ահեղ, համեստագույն, ամենահին, ամենից ծանր, ամենալուրջ, ամենից խոշոր:
Ամենավատ-աամենից վատ-վատագույն
Գեղեցկագույն-ամենիից գեղեցիկ-ամենագեղեցիկ
Բարցրագույն-ամենաբարձր-ամենից բարձր
Ամենաազնիվ-ամնից ազնիվ-ազնվագույն
Ամենից հզոր-ամենահզոր,հզորագույն,
Ամենից ահեղ-ամենաահեղ,ահեղագույն
Համեստագույն-ամենահամեստ,ամենից համեստ
Ամենա հին-ամենից հին-հնագույն
Ամենից ծանր-ամենածանր,ծանրագույն
Ամենալուրջ-ամենից լուրջ,լրջագույն
Ամենից խոշոր-ամենախոշոր,խոշորագույն
Լրացուցիչ աշխատանք
1․ Կետերի փոխարեն տեղադրի՛ր տրված ածականները: Տրված ու ստացված տեքստերը համեմատի՛ր (ածականները խոսքում ի՞նչ դեր ունեն):
Խոտավետ, լեռնային, հավերժական, կենդանական, բարձր, վայրի, մորուքավոր, անմատչելի, մշուշապատ:
Երբ լեռնային տափաստաններից բարձրանում ենք դեպի խոտավետ մարգագետինները և գնում դեպի հավերժական ձյան սահմանը, կենդանական աշխարհն աղքատանում է: Բարձր լեռնագագաթներին ամենից շատ վայրի ոչխարներն ու մորուքավոր քարայծերն են լինում: Նրանք սիրում են կանգնել անմատչել ժայռերի կատարներին ու նայել հեռու՝ մշուշապատ սարերին ու դաշտերին:
- Կետերի փոխարեն տեղադրի՛ր տրված ածականները: Տրված ու ստացված տեքստերը համեմատի՛ր:
Լայնահուն, հորդահոս, կարկաչուն, արագավազ, սառնորակ, զուլալ, տարբեր, ամենախոր, անուշահամ, բարձր, կապույտ, մաքուր, թափանցիկ, արևոտ, հանդարտ (եղանակ), հարուստ, լեռնային, գեղատեսիլ, ամենամեծ, սքանչելի, գողտրիկ, վճիտ:
Գետնի վրայով լայնահուն ու հորդահոս գետեր, կարկաչուն ու արագավազ առվակներ են հոսում, գետնի տակից սառնորակ ու զուլալ աղբյուրներ են բխում, և երբ նրանց ջրերը որևէ իջվածքում կուտակվում են, լիճ է գոյանում: Իսկ որքա՜ն տարբեր լճեր կան: Երկրագնդի ամենախոր լճի՝ Բայկալի ափերը երիզող բարձր լեռներն ասես կապույտ մշուշի վրա են կախված: Ձգվում է թափանցիկ լիճը հարյուրավոր կիլոմետրեր, ու տեղացիները նրան ծով են անվանում: Բայկալը անուշահամ ու մաքուր ջուր ունի: Արևոտ ու հանդարտ եղանակին լճի հատակը տեղ-տեղ երևում է: Մեր հանրապետությունը հարուստ է գեղատեսիլ լճերով : Դրանցից ամենամեծը Սևանա լիճն է, որտեղ իշխան ձուկն է բնակվում: Դիլիջանից քիչ հեռու մի սքանչելի լիճ կա: Նա այնքան վճիտ ջուր ունի, որ նրան Պարզ լիճ են կոչում: